Kennisbank

Welke slimme keuzes kun je maken bij het schrijven van het examenreglement?

Themablogs examencommissie vo

Door Jaap Brunnekreef, adviseur leren & toetsen én trainer bij Teelen

Examencommissies spelen een cruciale rol bij het opstellen van het examenreglement. In de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO) 2020 staat dat de examencommissie een voorstel maakt voor het examenreglement (artikel 2.60e lid 1a). De schoolleiding kan hier alleen van afwijken na overleg met de examencommissie én met een schriftelijke motivatie.

Kortom, voor de examencommissie is het schrijven van een goed examenreglement een uitdagende verantwoordelijkheid. In mijn trainingen zie ik regelmatig dat examencommissies hiermee worstelen. Daarom bespreek ik in deze blog vier slimme keuzes voor het schrijven van een een examenreglement.

1. Beschrijf wat je verstaat onder een onregelmatigheid

In de wet staat dat de rector of schooldirecteur maatregelen kan opleggen als een leerling zich tijdens het school- of eindexamen schuldig maakt aan een onregelmatigheid (WVO 2020 art. 2.61 lid 1). Maar wat wordt er precies bedoeld met een ‘onregelmatigheid’? Heeft de leerling een opdracht te laat ingeleverd? Was hij niet aanwezig bij het schoolexamen? Of is er sprake van ‘fraude’ of ‘plagiaat’? Door een goede beschrijving van de ‘onregelmatigheid’ (of deze op te nemen in de begrippenlijst van het examenreglement), kan duidelijker beschreven worden wat de route of eventuele maatregel is bij de betreffende onregelmatigheid.

2. Beschrijf de sanctie(s) die je oplegt bij constatering van een onregelmatigheid

In de wet staan verschillende maatregelen die een rector of directeur kan opleggen bij een onregelmatigheid (Uitvoeringsbesluit WVO 2020 Art. 3.58 lid 1a t/m 1d):

  • Het toekennen van het cijfer 1 voor een toets van het schoolexamen of het centraal examen.
  • Het ontzeggen van de deelname of de verdere deelname aan één of meer toetsen van het schoolexamen of het centraal examen.
  • Het ongeldig verklaren van één of meer toetsen van het reeds afgelegde deel van het schoolexamen of het centraal examen.
  • Het bepalen dat het diploma en de cijferlijst slechts kan worden uitgereikt na een hernieuwd examen in de door de directeur/rector aan te wijzen onderdelen.

Deze maatregelen kunnen afzonderlijk of in combinatie genomen worden. De wet bepaalt niet welke sanctie geldt voor welke onregelmatigheid. Dat is aan de school zelf om te bepalen. Als examencommissie doe je er goed aan om van tevoren na te denken welke sanctie de school oplegt bij welke onregelmatigheid. Hiermee voorkom je dat je als examencommissie veel tijd kwijt bent aan het bedenken van een passende sanctie.

3. Beschrijf de mogelijkheden tot inhalen bij ziekte

Een groot dilemma waar veel scholen mee worstelen, is het inhalen van schoolexamens. In de WVO 2020 (art. 2.60 lid 1c) staat dat leerlingen recht hebben op een inhaalmogelijkheid bij afwezigheid door ziekte of een bijzondere omstandigheid. Dit moet dus beschreven worden in het examenreglement.

De mogelijkheid om toetsen herhaaldelijk in te halen, komt de toetskwaliteit niet ten goede. Het legt extra druk op docenten, vergroot de kans op ongelijke omstandigheden voor de leerling en vergroot het risico op voorkennis. Sommige scholen kiezen er daarom voor om de inhaalmogelijkheden te integreren met de herkansing of om inhalen alleen mogelijk te maken aan het einde van het schooljaar. Zo worden de docenten ontlast en het aantal herkansingen beperkt.

Als examencommissie is het belangrijk om goed na te denken over welke regels je opstelt voor inhaal- of herkansingsmogelijkheden van de schoolexamens. Kies voor een structuur die rekening houdt met de werklast van je collega’s en tegelijkertijd de kwaliteit van het schoolexamen zo hoog mogelijk houdt.

4. Beschrijf de klachten- en bezwaarprocedure en welke rol de examencommissie hierin heeft

Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Het zal in de praktijk dan ook regelmatig voorkomen dat leerlingen melding maken van mogelijke onregelmatigheden rondom het examen. Dit kan uiteenlopen van een klacht over geluidsoverlast tot een bezwaar tegen de beoordeling van het examen. Hoewel het niet wettelijk verplicht is om dit onderdeel te benoemen in het examenreglement, is het toch aan te raden om dit wel te doen. Al is het alleen maar omdat in de praktijk veel klachten en bezwaren ten onrechte bij de examencommissie belanden.

Beschrijf in het examenreglement dan ook goed wat de school verstaat onder een klacht en wanneer een melding wordt gezien als een bezwaar. Benoem vervolgens waar de leerling terecht kan: de klachtencommissie, een leerjaarcoördinator, de examensecretaris of de commissie van beroep. Stel hiervoor een gestructureerde procedure op in het examenreglement. Hiermee voorkom je dat de examencommissie onnodig in stelling wordt gebracht bij zaken waarin zij geen zeggenschap heeft.

Meer weten?

Wil je meer weten over het opstellen van het examenreglement of onze trainingen, neem dan contact met ons op.

 

Ga naar de inhoud